این نوشتار در ادامه نوشتار سهم اجاره ماهیانه و رهن در معاملات مسکن تهران (قسمت اول) به بررسی سهم اجاره ماهیانه و رهن از اجاره کل ملک مسکونی می‌پردازد.
به طور کلی چقدر از اجاره‌بهای کل یک خانه مسکونی به صورت ماهیانه و چقدر از آن به صورت رهن پرداخت می‌شود؟ آیا نسبت اجاره ماهیانه که به طور مستمر هر ماه پرداخت می‌شود به اجاره‌بهای کل، در سال‌های اخیر تغییراتی داشته است؟ این نسبت در مناطق مختلف تهران چگونه است؟ آیا همبستگی‌ای یبن اجاره ماهیانه و اجاره کل وجود دارد؟ در این نوشتار سعی داریم به این سوالات پاسخ دهیم.
اجاره کل یک ملک، متشکل از دو بخش اجاره ماهیانه و رهن است که به صورت توافقی بین مستأجر و مالک هنگام عقد قرارداد تعیین می‌شود. بررسی داده‌های منتشر شده از سوی سامانه اطلاعات املاک ایران (سابا) نشان می‌دهد نسبت اجاره ماهیانه که به طور مستمر از سوی مستاجر پرداخت می‌شود به اجاره کل در سال‌های اخیر بین ۵۰ تا ۶۰ درصد متغیر بوده است. همچنین این نسبت براساس تاریخ عقد قرارداد در طول نیز سال متغیر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در قراردادهایی که در ماه‌های انتهایی و ابتدایی سال یعنی اسفند و فروردین عقد می‌شوند، اجاره ماهیانه سهم بیشتری از اجاره کل را تشکیل می‌دهد.
بررسی نسبت اجاره ماهیانه به اجاره کل در مناطق مختلف تهران نشان می‌دهد در سال‌های ۹۲ تا ۹۷ پنج منطقه ۱، ۳، ۶، ۱۷ و ۱۸ همواره بیشترین سهم اجاره ماهیانه از اجاره کل را نسبت به سایر مناطق داشته‌اند.
آیا سهم اجاره ماهیانه از اجاره کل رابطه معناداری با میزان اجاره‌بهای کل دارد؟ با افزایش قیمت اجاره‌بهای کل، خانوار چه سهمی از اجاره را به صورت ماهیانه و چه سهمی را به صورت رهن می‌پردازد.
محاسبات نشان می‌دهد بین میانه قیمت اجاره کل و درصد اجاره ماهیانه از اجاره کل همبستگی وجود دارد که این همبستگی در محدوده‌های قیمتی مختلف، متفاوت است. در محدوده‌ای که میانه قیمت اجاره کل کمتر از ۱ میلیون تومان است همبستگی اجاره کل و درصد اجاره ماهیانه منفی (۰/۵۷۴-) است. به عبارت دیگر می‌توان گفت با افزایش اجاره به طور متوسط سهم اجاره ماهیانه از اجاره کل کاهش می‌یابد و جای آن را رهن می‌گیرد.
در محدوده بین ۱ تا ۳ میلیون تومان همبستگی اجاره کل و درصد اجاره ماهیانه، مثبت (۰/۶۵۱) است. بنابراین در این محدوده به طور متوسط با افزایش اجاره کل سهم اجاره ماهیانه نیز افزایش می‌یابد و در محدوه قیمتی بیش از ۳ میلیون تومان تقریباً همبستگی آماری وجود ندارد و با افزایش قیمت اجاره کل سهم اجاره ماهیانه نسبتاً ثابت می‌ماند.
